Bodemsensor | Wat is het en hoe maak je er gebruik van?

Een bodemsensor is een sensor die drie variabelen van het substraat (de voedingsgrond waarop planten gepland worden) meet, namelijk: 

• het watergehalte (%) als de hoeveelheid water (in procenten) in het substraat
• de temperatuur (°C) 
• het zoutgehalte (mS/cm)

Bij het zoutgehalte wordt eerst de hoeveelheid zout in het substraat gemeten. Dit wordt de bulk EC (mS/cm) genoemd. Deze bulk EC is nog niet interessant voor een kweker, omdat deze niet laat zien hoeveel zout beschikbaar is voor een plant. Hiervoor wil de kweker de pore EC (mS/cm) weten, want geeft het zoutgehalte weer dat beschikbaar is voor (de wortels van) een plant. Hiervoor heb je het watergehalte nodig. 

Check dit artikel voor meer informatie over het transformeren van bulk EC naar pore EC.

Installatie van de bodemsensor

Plaats de bodemsensor in het substraat. Hierbij is het van belang dat alle drie de metalen naalden goed in het substraat zitten en niet in de lucht steken (zoals in afbeelding 1.3). Wanneer de metalen naalden zich deels in de lucht bevinden, wordt het substraat niet volledig gemeten.

De sensor meet alleen het substraat rondom de metalen naalden en dus niet het hele substraat. Daarom is de positionering van de sensor erg belangrijk. Wanneer je de sensor verticaal aan de bovenkant plaatst (zie afbeelding 1.1), zal alleen aan de bovenkant gemeten worden. Hier zijn waarschijnlijk niet veel wortels aanwezig.

Plaats de sensor daarom, als dat mogelijk is, horizontaal aan de zijkant van bijvoorbeeld een pot (zie afbeelding 1.2). Hierdoor wordt het substraat gemeten op de plek waar de meeste wortels zijn.

Do’s en Don’ts bij het installeren van een bodemsensor

• Installeer de sensor op die plek in het substraat waar je data van wilt verzamelen.
• Steek de sensor niet half in het substraat, want dat zorgt voor foute data.
• Meet geen randplanten, want deze zijn niet representatief door het grenseffect.  

Data van de bodemsensor analyseren

Iedere vijf minuten meet en verzendt de bodemsensor de temperatuur, het watergehalte en de EC-waarden van het substraat naar het portaal van MyLedgnd. Hier vind je een overzicht van hoe de waarden verlopen gedurende de dag. Verder is het mogelijk om trends te ontdekken in het watergehalte en/of de EC-waarde over langere tijd.

Afbeelding 4: Een trend van wateraccumulatie: het substraat bevat een hoger watergehalte over langere tijd. Dit kun je oplossen door het substraat langer te laten uitdrogen. 

Afbeelding 5: Een trend van accumulatie van het zoutgehalte: het zoutgehalte stijgt over een langere periode wat kan leiden tot plantenstress  Dit kun je oplossen door het substraat te “flushen”.

Welke conclusies kun je trekken uit de gemeten data?

De data van de bodemsensor is erg interessant om te vergelijken met:

• Tijd: Het herkennen van trends over een langere periode is vooral bij het zoutgehalte (pore EC) en het watergehalte (%) van het substraat belangrijk. Hierdoor zie je of het irrigeren/beregenen gaat zoals verwacht en voorkom je het optreden van water- of zoutstress voor de plant. 
• Luchttemperatuur: Door een vergelijking te maken tussen het watergehalte en de  luchttemperatuur kun je het effect van de temperatuur op de snelheid van de afname van het watergehalte inzichtelijk maken. Dit vormt een indicatie voor de transpiratiesnelheid van een plant. Andere factoren die de transpiratiesnelheid beïnvloeden zijn PAR/DLI en RV.

Luchttemperatuur, PAR/DLI en de RV hebben ook effect op het zoutgehalte. Bij een hogere transpiratiesnelheid wordt er bijvoorbeeld over het algemeen meer water t.o.v. zout opgenomen door de plant om te kunnen transpireren. Dit zorgt voor zoutaccumulatie. Daarom moet je de trends van de pore EC en het watergehalte regelmatig te analyseren.

Advies van Ledgnd

De bodemsensor geeft inzicht over de irrigatie/beregening in de kas. Door trends in het watergehalte en zoutgehalte te analyseren is het mogelijk om plantstress te minimaliseren of zelfs te voorkomen. Verder is het met de bodemsensor mogelijk om de irrigatie/beregening in de kas te optimaliseren.