Data uit de Kas: Fotosynthese Efficiëntie (Lichtafwijking) – Deel 3

In dit artikel gaan we dieper in op de lichtafwijking en hoe deze waarde ons helpt om de balans tussen lichtintensiteit en fotosynthese-efficiëntie te valideren. We gebruiken data uit MyLedgnd om te zien of we stressmomenten in het gewas kunnen herkennen en voorkomen. Specifiek richten we ons op de periode van 3 tot en met 5 september, waarin we belangrijke inzichten hebben verkregen over hoe het gewas reageert op variaties in lichtintensiteit.

Lichtafwijking is een maat voor de verhouding tussen de lichtintensiteit op het blad en de efficiëntie waarmee de plant dit licht gebruikt voor fotosynthese.

De formule voor lichtafwijking is:

(PARblad -ETR)/PARblad x 100%

Hierbij staat PARblad voor de fotosynthetisch actieve straling op het blad en ETR voor de elektronentransportsnelheid

Deze waarde helpt ons te begrijpen of de fotosynthese-efficiëntie in balans is met de toename van licht. Wanneer lichtafwijking boven de streefwaarde van 30% uitkomt, kan dit een teken zijn van inefficiënte lichtbenutting of stress in het gewas.

De lichtafwijking grafiek lijkt op het inverse van de Fotosynthese Efficientie grafiek, maar is dit niet helemaal. Dit komt duidelijk naar voren in onze analyse in Deel 4

Het valideren van de lichtafwijking helpt ons om te zien of er momenten zijn waarop het gewas te veel stress ondervindt. Dit is belangrijk omdat stress het vermogen van de plant om efficiënt te fotosynthetiseren kan verminderen. Door lichtafwijking te monitoren, kunnen we eenvoudig bepalen of de daling in fotosynthese-efficiëntie een normale fluctuatie is of een probleem dat vraagt om interventie, zoals bijvoorbeeld het verlagen van de lichtintensiteit door te schermen.

Grafiek 1

Op 3 september zien we in grafiek 1 (nummer 1) dat de lichtafwijking grotendeels onder de streefwaarde blijft. Er is een klein moment rond 15:00 uur waarbij de waarde kort boven de streefwaarde schiet. Dit is echter een te kort moment (slechts een kwartier) om actief in te grijpen. De fluctuatie werd waarschijnlijk veroorzaakt door een tijdelijk stressmoment, bijvoorbeeld door een te grote toename in lichtintensiteit. Op deze dag is er geen directe actie nodig.

In dezelfde grafiek zien we op 4 september bij nummer 2  dat de lichtafwijking van 14:15 tot 15:30 boven de streefwaarde van 30% ligt. Deze periode duurde langer dan een half uur, namelijk vijf kwartier, wat aangeeft dat er mogelijk ingegrepen had kunnen worden. Het zou in dit geval verstandig zijn geweest om te schermen, aangezien de plant gedurende langere tijd een hogere lichtintensiteit moest verwerken. Dit kan wijzen op een potentieel stressmoment voor de plant.

Op 5 september zien we in grafiek 1 (nummer 3) zien we ook een verhoogde lichtafwijking. In vergelijking met 4 september was de afwijking minder hoog, maar wel verhoogd voor een langere periode.  De lichtafwijking bleef van 13:20 tot 18:00 boven de 30%. De lagere aanhoudende afwijking suggereert wel een constante stress voor de plant. Er had hier ingegrepen kunnen worden door eerder te gaan schermen

Het is altijd verstandig om  de Lichtafwijkingsdata te valideren met andere indicatoren. We adviseren dit bijvoorbeeld te doen door:

1. Fysieke plantobservaties; Kijk naar zichtbare tekenen van stress, zoals hangende bladeren. Ook verkleuringen of andere afwijkingen in de bladstructuur kunnen tekenen zijn van stress. Dit is per gewas verschillend
2. Controleer of er van een bepaald stressmoment ook een verlaagde fotosynthese nachtwaarde is te zien.

Grafiek 2

In Grafiek 2  (nummer 1) zien we dat in de nacht van 3 op 4 september de fotosynthese-efficiëntie netjes rond de streefwaarde van 82% ligt. Ook de nachten van 5 en 6 september (nummer 2) zien we de nachtwaarde iets onder de streefwaarde dalen, maar deze zakking is nog niet fors genoeg om gezien te worden als erge schade omdat het boven de 80% blijft.  Er blijkt dus uit de Fotosynthese grafiek dat de waardes alle dagen netjes tussen de 80%-82% zijn gebleven. Dit betekend dat de plant geen schade heeft opgelopen omdat hij in de nacht nog naar een gezonde streefwaarde toekomt. Het advies wat we eerder gaven op 4 en met name 5 september om te gaan schermen kunnen we nu bijschaven omdat we erachter zijn gekomen dat de plant geen hoge mate van stress heeft ondervonden.

Uit bovenstaande bevinding blijkt dus dat het altijd belangrijk is om naar meerdere databronnen te kijken alvorens een beslissing te nemen om te gaan schermen (of een andere sturingsactie uit te voeren in de kas). Ga dus nooit af op 1 grafiek of waarde, en bouw altijd een controle mechanisme in als je naar data kijkt!

Uit deze analyse blijkt dat lichtafwijking een waardevol hulpmiddel is om mogelijke stressmomenten te identificeren. Toch is het belangrijk om niet alleen af te gaan op één specifieke waarde of grafiek. Het is altijd aan te raden om verschillende data te combineren en de fysieke staat van het gewas te controleren voordat je actie onderneemt. Door slim gebruik te maken van de data uit MyLedgnd en het gewas zelf goed te monitoren, kunnen we ervoor zorgen dat de planten gezond blijven en optimaal blijven presteren.